Louise Glück – najważniejsze fakty z życia i twórczości amerykańskiej poetki
Ubiegłoroczna laureatka literackiego Nobla, Louise Elisabeth Glück, nie jest zbyt popularna w Polsce. Wynika to głównie z niewielkiej ilości przekładów twórczości amerykanki na nasz rodzimy język.
Louise Elisabeth Glück to urodzona w 1943 w Nowym Jorku, amerykańska poetka i eseistka. W 2020 roku uhonorowana została Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Akademia Szwedzka w uzasadnieniu napisała, że wyróżnienie przyznano „za jej niepowtarzalny, poetycki głos, który surowym pięknem czyni indywidualne istnienie powszechnym”. W Polsce niewiele wiemy o Louise Glück. Dlaczego warto zapoznać się z jej twórczością?
Poezja oparta o własne życiowe doświadczenia
Wiersze Louise Glück nie zawierają rymów. Opierają się na częstych powtórzeniach. Ich tematyka jest raczej ciężka. Poetka pisze o traumie, śmierci, odrzuceniu, stracie, nieudanych związkach i porażkach w próbie ich ratowania. Glück opisuje to, z czym sama musiała się niejednokrotnie mierzyć.
Życie pisarki nie było usłane różami. Przyszła na świat w rodzinie pochodzenia rosyjsko – żydowskiego, która w związku z sytuacją w Europie wyemigrowała do USA, aby rozpocząć nowe życie. Ojciec Louise był przedsiębiorcą, a matka zajmowała się domem i dziećmi. Glück miała dwoje rodzeństwa, jednak zanim się urodziła, zmarła jej starsza siostra. To bolesne, rodzinne doświadczenie także bardzo wpłynęło na życie przyszłej pisarki. Apodyktyczna matka i trudne z nią relację doprowadziły Louise do anoreksji. Z chorobą zmagała się przez siedem lat. Glück dwukrotnie wychodziła za mąż i dwa razy się rozwiodła.
Kłopoty ze zdrowiem uniemożliwiły Louise Glück ukończenie studiów wyższych na Uniwersytecie Columbia. Przez kilka lat poetka pracowała jako sekretarka. Następnie zaczęła wykładać filologię angielską na Williams College w Massachusetts. Dziś Glück mieszka w Cambridge w stanie Massachusetts i wykłada na prestiżowym Uniwersytecie Yale.
Twórczość niełatwa w odbiorze, ale wielokrotnie nagradzana
Pierwszy tomik poezji Louise Glück o tytule „Firstborn” został wydany w 1968 roku. Spotkał się z pozytywnym przyjęciem, jednak przeszedł bez większego echa. Dopiero kolejny zbiór wierszy „The House on Marshland” przez wielu krytyków uznany został za przełomowe dzieło autorki. Kolejne lata były bardzo płodnym okresem w twórczości Louise. W roku 1980 na rynku pojawił się jej trzeci tomik „Descending Figure”, a pięć lat później „Triumf Achillesa”. Ten ostatni był pokłosiem kolejnej tragedii, która dotknęła Glück – pożaru domu.
„Triumf Achillesa” oraz tomik „The Wild Iris” z 1992 roku należą do najważniejszych dzieł Louise Glück. To głównie za nie w 1993 autorka otrzymała Nagrodę Pulitzera. Zanim w ręce Louise Glück trafił Nobel, otrzymała wszystkie najważniejsze nagrody, jakie można zebrać w dziedzinie literatury w Stanach Zjednoczonych. Nagroda Bollingena (2001), nagroda amerykańskiej National Book Awards (2014) to tylko niektóre przykłady.
Autobiografia spisana wierszem przez pryzmat mitologii i odwołania do natury
Twórczość Louise Glück najczęściej opisywana jest jako poezja autobiograficzna. To, co wyróżnia ubiegłoroczną noblistkę, to emocjonalność, nawiązania do mitologii, historii oraz natury. Poprzez taką symbolikę Louise dokonuje dogłębnych rozważań swojego życia. Krytycy i badacze literatury wskazują na unikatowość konstruowania przez Glück postaci poetyckich – przenikanie klasycznych mitów i autobiografii.
Szansa na lekturę po polsku
Na ten moment przekładów wierszy Louise Glück na język polski jest jak na lekarstwo. Trzy wiersze: „Eros”, „Czas” i „Baśń” w przekładzie Julii Hartwig, znalazły się w tomie pt. „Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich”. Dla tych, którzy czekają na przekłady twórczości noblistki na język polski, jest jednak nadzieja. Wydawnictwo a5 zapowiedziało publikację aż trzech tomów noblistki. Za tłumaczenia odpowiedzialna jest Krystyna Dąbrowska. Pierwszy z tomów – „Ararat”, ma się ukazać już w drugiej połowie 2021 roku.
Zdjęcie główne: Robin Marchant/Getty Images Entertainment/Getty Images
