Malarstwo abstrakcyjne – na czym polega?
Abstrakcjonizm to kierunek we współczesnych sztukach plastycznych odrzucający wierne kopiowanie przedmiotów i zjawisk. Jego wyznawcy eksperymentowali z formą, kolorem, płaszczyzną i liniami. Głównym celem abstrakcjonistów było wywołanie w odbiorcy określonych emocji.
Malarstwo abstrakcyjne – charakterystyka
Wraz z pojawieniem się fotografii malarze przestali szczegółowo odwzorowywać przedmioty na płótnach. Kolejnym etapem było odejście od przedmiotowości i narodziny abstrakcjonizmu. Na pierwszy rzut oka prace abstrakcjonistów przypominają dziecięce rysunki. Wnikliwa obserwacja ujawnia jednak ład kompozycji i skomplikowane techniki malarskie.
Głównym celem abstrakcjonistów było odnalezienie i przeniesienie na płótno harmonii otaczającego nas świata. Wyznawcy tego kierunku byli zdania, że przyroda jest doskonała, w związku z czym wszelkie próby jej odwzorowania nie mają sensu. Wśród prac malarzy tworzących w tym nurcie prawie w ogóle nie znajdziemy portretów.
Malarze abstrakcyjni skupiali się na odkrywaniu wewnętrznych prawidłowości rządzących rozumieniem świata. Dlatego w ich twórczości tak trudno o skojarzenia ze znanymi nam przedmiotami i zjawiskami. Abstrakcjoniści uważali, że obrazy nie podlegają analizie. Trzeba je poczuć, żeby zrozumieć zamysł artysty.
Do głównych cech malarstwa abstrakcyjnego należy więc zaliczyć rezygnację z dokładnego odtwarzania zjawisk i przedmiotów, wolne skojarzenia bez konkretnego ładunku znaczeniowego i tworzenie barwnych, rytmicznych, plastycznych kompozycji.
Znani malarze abstrakcjoniści
W powszechnej opinii panuje przekonanie, że do głównych przedstawicieli abstrakcjonizmu w malarstwie należą Pablo Picasso i Salvador Dali. Nie jest do końca prawda. Picasso i Dali próbowali swoich sił w różnych stylach, nie wyłączając abstrakcjonizmu. Ale historia malarstwa zna wielu innych artystów, którzy wywarli duży wpływ na rozwój tego kierunku.
Wassily Kandinsky
Uznawany za twórcę i głównego teoretyka abstrakcjonizmu Wassily Kandinsky znany jest nie tylko ze swoich obrazów, ale też osiągnięć naukowych. Rosjanin z powodzeniem prowadził działalność naukową, porzucił ją jednak, by oddać się malarstwu.
Kazimierz Malewicz
Kolejny rosyjski malarz, który wywarł duży wpływ na rozwój abstrakcjonizmu. Malewicz próbował swoich sił w różnych kierunkach i stylach. Głównym źródłem natchnienia były dla niego lata dzieciństwa spędzone na ukraińskich wsiach. Kazimierz Malewicz jest twórcą suprematyzmu – kierunku w sztuce abstrakcyjnej. Światową sławę przyniósł mu obraz „Czarny kwadrat”.
Piet Mondrian
Ten holenderski malarz trzymał się zasady, że wszystko genialne jest proste. W swoich pracach kierował się zasadą przeciwieństw, między innymi kobiecości i męskości, wnętrza i zewnętrza. Te siły wyrażał pionowymi i poziomymi liniami. Jego podejście i filozofia zapoczątkowały rozwój neoplastycyzmu. Mondrian przeniósł go potem na grunt Francji, Stanów Zjednoczonych i Anglii.
František Kupka
Wybitny przedstawiciel abstrakcjonizmu w XX wieku. František Kupka próbował odnaleźć siebie w różnych kierunkach, aż w końcu znalazł swój styl. Czeski malarz przeszedł długą drogę artystycznego rozwoju, która poprowadziła go od realizmu do abstrakcjonizmu. Kupka był członkiem różnych kół artystycznych, a mimo to jego malarstwo odznaczało się własnym stylem łączącym naukę, okultyzm i przyrodę.
Natalia Gonczarowa
Gonczarowa była krewną żony Puszkina. Z początku Rosjanka dała się poznać jako znakomita rzeźbiarka. Jej talent do malarstwa odkrył i wydobył na światło dzienne Michaił Łarionow. Natalia Gonczarowa była pierwszą rosyjską awangardzistką.
Do grona najwybitniejszych malarzy abstrakcjonistów należą też: Jackson Pollock, Paul Klee, Mark Rothko, Pawieł Fiłonow i Michaił Łarionow.
Znane obrazy abstrakcyjne
Wielu artystów tworzących w tym nowatorskim, jak na ówczesne czasy, stylu spotykali się z niezrozumieniem. Ich płótna uważano za dziwne i porównywano z wytworami dziecięcej wyobraźni. Szybko jednak te „dziecięce rysunki” zaczęto sprzedawać na aukcjach za bajeczne pieniądze i uznano za arcydzieła światowego malarstwa.
„Kompozycja”, Wassily Kandinsky
Artysta przeniósł na płótno zapis nutowy, w którym nuty przybierają postać falistych linii i figur geometrycznych. Rozproszone części kompozycji płynnie przechodzą w konkretne formy.
„Composition II in Red, Blue, and Yellow”, Piet Mondrian
Jedna ze znaczących prac holenderskiego artysty. Obraz zawiera w sobie cechy neoplastycyzmu. Minimalistyczną kompozycję tworzą czarne linie różnej grubości rozgraniczające barwne prostokąty.
„Zamek i słońce”, Paul Klee
Przyglądając się pracom tego artysty, można odnieść wrażenie, że jego obrazy powstawały intuicyjnie. Tymczasem rządzi nimi surowy porządek. „Zamek i słońce” przypomina kartkę wyrwaną z zeszytu szkolnego. Nie jest to jednak wzór abstrakcyjny, lecz wizerunek słońca i zamku.
„Czerwona kawaleria”, Kazimierz Malewicz
Praca ta przez długi czas była jedynym abstrakcyjnym obrazem uznawanym przez władze radzieckie. Płótno podzielone zostało na trzy części, z których każda reprezentuje odpowiednio niebo, ziemię i czerwoną kawalerię. Utarło się przekonanie, że Malewicz swoją pracą rozsławiał Rewolucję Październikową.
Do najbardziej znanych abstrakcyjnych obrazów należą też: „Kwiaty” Natalii Gonczarowej, „Biały środek” Marcusa Rothkowitza, „Wieża Eiffla” Roberta Delaunay, „Koło w kole” Wassilego Kandinsky’ego czy „Amorfy” Františka Kupki.
Fot. Wassily Kandinsky/Public domain/Wikimedia Commons
