Helmut Newton – o tym nieszablonowym człowieku słyszał już chyba każdy. To niebanalny fotograf mody, który zasłynął przede wszystkim z nietypowych kobiecych aktów. Uważany był za mocno kontrowersyjną osobę i to nie tylko dzięki swoim odważnym zdjęciom. Czy jednak wiemy wszystko o jego życiu?
Po pierwsze zdjęcia, które prezentował Newton, gryzły się z tradycyjnym ujęciem kobiety lat 60. XX wieku, uległej czy grzecznej. To był prawdziwy przełom. Jego modelki były pełne erotyzmu, ale nie jako spełnienie męskich fantazji lub wynik ich dominacji – były silne i pewne siebie dzięki własnej mocy w nich drzemiącej, a nie odbiciom obcych oczekiwań. Nie każdemu taka wizja przypadła do gustu.
Na fotografiach kobiety obnosiły się ze swoją nagością wręcz perwersyjnie, co u niejednego widza wywoływało niepewność, a czasem i niesmak. Oskarżano go więc o uprzedmiotowienie wizerunku kobiety, pokazywanie ich jako obiektów seksualnych, a nawet o wykorzystywanie modelek do upokarzającej pracy.
Jego styl często określano jako „porno chic”, co łączyło się z wylewającym się ze zdjęć erotyzmem, nudyzmem, pewnym sadyzmem, fetyszyzmem oraz perwersją. Każde zdjęcie Newtona łamało kolejne stereotypowe poglądy, wymagało od widza sporego dystansu do siebie i świata.
Newton zawsze wiedział, czego chciał. Na castingach określano go jako mocno wymagającego, ponieważ zawsze posiadał swoją wizję, którą próbował wcielić w życie. Wiedział, jakich modeli poszukuje i czego od nich oczekuje. Każda sesja łączyła się w zasadzie z nowym skandalem i kontrowersją, ale także była wielkim wydarzeniem, o którym wszyscy musieli wiedzieć. To fotograf, który żył pełnią życia i nie przejmował się zbytnio opinią innych osób. Poszukiwał coraz to nowych rozwiązań i dziwniejszych ujęć, bawił się społecznymi postawami, które uważał za sztampowe.
Podobno Newton cierpiał na daltonizm, dlatego wybierał raczej czarno-białe fotografie. Inni uważają, że były one bardziej sugestywne od kolorowych i ta decyzja była podyktowana estetyką sztuki wyrazu, a nie zdrowotnymi brakami.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego czarnego fragmentu historii Newtona. Urodził się w Berlinie w 1920 roku w rodzinie żydowskiej. Od najmłodszych lat interesował się fotografią, w wieku dwunastu lat za uzbierane pieniądze kupił pierwszy aparat. Jego kariera rozwijała się w zastraszającym tempie, jednak podjęte współprace z ikonami fotografii przerwała wojna. Newtona nie ominęły fala antysemityzmu ani Holocaust. Else Simon, niemiecka fotograf, dla której pracował, trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie zmarła. Sam Newton znalazł się w RPA, a później w Australii. Być może wojna oraz jej doświadczenia zerwały ostatecznie w Newtonie chęć do produkowania „grzecznych” zdjęć.
To Paryż wyzwolił w nim największe twórcze zapędy, tam ostatecznie zdefiniował swój styl. Od końca lat pięćdziesiątych skupił się wyłącznie na fotografowaniu mody. Dopiero po 1970 roku (wtedy przeżył zawał serca) od ubranych modelek przeniósł się na te nagie, z mody na akty. Choroba zmieniła jego podejście do sztuki.
Na pewno ciekawostką jest również to, że Newton miał okazję pracować nad swoimi aktami również na znanych postaciach. Wykonał nagie zdjęcie kreatora mody Gianniego Versace, portrety aktorów m.in. Monici Bellucci czy Ala Pacina, piosenkarzy m.in. Davida Bowie, Madonny, a także polityków, ludzi kultury i sztuki m.in. Margaret Thatcher, Luciana Pavarotti, Claudii Schiffer, Sophii Loren czy Elizabeth Taylor.
Pomimo doświadczeń II wojny światowej Newton bardzo cenił Berlin, miasto, w którym przyszedł na świat i zaczął swoją karierę. W 2003 roku ofiarował tamtejszej fundacji Preußischer Kulturbesitz sporą kolekcję fotografii.
Helmut Newton nie należał do banalnych fotografów. Od sztuki oczekiwał złożoności, od życia – sensu. Ciężką pracą szukał nietypowych rozwiązań, nie bał się skandali i kontrowersji, poszukiwał różnych doznań, wiedział, czego chciał. Wielu zapewne zastanawia się, co stałoby się z jego fotografią, gdyby początkowej kariery nie przerwała wojna. Dla nas pozostaje wielką ikoną stylu.
Photo by Wolfgang Kuhn/United Archives via Getty Images
